همشهری‌آنلاین- گروه سیاسی: رایزنی‌های مستمر تهران و مسکو به‌منظور توسعه روزافزون همکاری‌ها در حوزه‌های متکثر در شرایطی است که طی هفته‌های اخیر شاهد ایجاد موج تازه‌ای از فضاسازی‌ها درباره مناسبات ایران و روسیه ازسوی آمریکا و برخی دولت‌های غربی بوده‌ایم.
به‌دنبال شکست‌های اخیر اوکراین در عرصه میدانی، متحدان غربی کی‌یف بار دیگر انگشت‌اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند و تاکید کردند تهران درحال عرضه تسلیحات به روسیه است؛ تسلیحاتی که سبب تغییر در موازنه میدانی نیروها در صحنه نبرد شده‌است. این درحالی بود که مقام‌های ایرانی بارها ضمن رد چنین ادعاهایی، تاکید کردند که همکاری‌های دفاعی تهران – مسکو از گذشته در جریان بوده و ربطی به جنگ اوکراین ندارد و تهران سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه نداده‌است.
همه اینها در شرایطی است که با وجود فضاسازی‌های انجام شده ازسوی طرف‌های غربی، تهران و مسکو در حوزه‌های بسیاری درحال افزایش همکاری‌ها هستند و همه‌چیز از عزم دوجانبه باهدف گسترش روزافزون مناسبات حکایت دارد.
در انتظار یک تحول تاریخی
براساس آنچه از مناسبات دوجانبه و همچنین موضع‌گیری‌های دوطرف برمی‌آید، به‌نظر می‌رسد تهران و مسکو در آستانه تحول تازه‌ای در روابط دوجانبه قرار گرفته‌اند و به‌زودی باید شاهد امضای سند توافقنامه جامع همکاری‌های بلندمدت ایران و روسیه ازسوی مقام‌های عالی‌رتبه دو کشور باشیم؛ موضوعی که رفت‌وآمدها و رایزنی‌های اخیر میان دوطرف شاهدی براین مدعاست.
برهمین اساس هم هست که طی ماه‌های اخیر برخی مقام‌های دیپلماتیک دوطرف، از امضای سند توافقنامه جامع همکاری‌های بلندمدت ایران و روسیه در آینده نزدیک خبر دادند؛ رویدادی که چندی قبل برخی مقام‌های دیپلماتیک ایرانی زمان تقریبی تحقق آن را «نیمه‌نخست سال ۲۰۲۴ میلادی» اعلام کردند.
این توافقنامه در شرایطی به‌عنوان نقطه عطف مهمی در تاریخ مناسبات چندصدساله ایران و روسیه ارزیابی می‌شود که طی ماه‌های اخیر رفت‌وآمدهای دیپلماتیک مستمری به‌منظور نهایی کردن سند پیش‌نویس توافقنامه راهبردی دوطرف انجام شده‌است. بررسی‌ها نشان می‌دهد پیش‌نویس این سند پس‌از تهیه ازسوی ایران، مورد بررسی طرف روس قرار گرفت و رفت و برگشت‌هایی دراین زمینه انجام شد و به‌نظر می‌رسد اکنون در مراحل پایانی روند نهایی‌سازی قرار دارد.
در چنین شرایطی برخی کارشناسان معتقدند سفر روز چهارشنبه الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه به تهران را نیز باید دراین چارچوب مورد ارزیابی قرار داد.
پیگیری یک پروژه ویژه
در چنین شرایطی تکمیل کریدور شمال ـ جنوب از مهم‌ترین توافق‌های دو کشور است که از محورهای اصلی رایزنی معاون نخست‌وزیر روسیه و معاون اول رئیس‌جمهور ایران نیز بود. براین اساس هم بود که نواک در دیدار با مخبر تاکید کرد مراحل پیشرفت و تکمیل این کریدور به دقت ازسوی روسای‌جمهور دو کشور پیگیری می‌شود؛ «طرف روسی با همکاری مسئولان ایرانی آمادگی دارد هرچه سریع‌تر اقدامات اولیه برای ساخت خط ریلی رشت ـ آستارا در این کریدور را آغاز کند».
معاون نخست‌وزیر روسیه همچنین از آمادگی روسیه برای نهایی‌سازی و امضای بیانیه مشترک به‌منظور ساخت کریدور شمال ـ جنوب خبرداد؛ موضوعی که از عزم دوجانبه برای تکمیل هرچه سریع‌تر این پروژه بزرگ حکایت دارد.
چرا فضاسازی‌ها دوباره اوج گرفت
یک کارشناس مسائل روسیه در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین با اشاره به اوج گرفتن فضاسازی‌ها درباره همکاری‌های ایران و روسیه اظهارکرد: اگر طی حدود دو سه هفته اخیر رسانه‌های غربی و برخی رسانه‌های داخلی را رصد کنیم، درمی‌یابیم بار دیگر تبلیغات ضد روسی درحال اوج گرفتن است.
روح‌الله مدبر افزود: با کمی دقت دراین روند، متوجه می‌شویم که هرگاه ایران و روسیه درحال پیگیری تعامل‌های مهمی هستند، فضاسازی‌ها اوج می‌گیرد.
وی با اشاره جنجال‌سازی‌های غربی درباره همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه عنوان کرد: این دست فضاسازی‌ها در شرایطی است که تهران و مسکو پیش از آغاز جنگ اوکراین وارد عصر نوینی از همکاری‌های راهبردی، از جمله در عرصه دفاعی – نظامی شدند.
مدبر با اشاره به طرح برخی ادعاها درباره اینکه ایران در قبال عرضه موشک و پهپاد به روسیه، از مسکو جنگنده‌های سوخو می‌گیرد، ادامه داد: همکاری‌های راهبردی ایران و روسیه، به‌ویژه در حوزه دفاعی – نظامی بسیار مهم‌تر از بحث سوخوها و مانند آن است و غربی‌ها درصدد تاثیرگذاری براین همکاری‌ها هستند.
همکاری ایران و روسیه در قطب جنوب
این کارشناس مسائل روسیه اظهارکرد: غربی‌ها به این دلیل از توسعه روزافزون همکاری‌های راهبردی تهران – مسکو نگران هستند که ایم موضوع نقش مهمی در افزایش توانمندی‌های دوطرف دارد و بازدارندگی ایران را افزایش می‌دهد؛ موضوعی که یکی از مهم‌ترین نمودهای آن، بی‌اثرسازی تحریم‌هاست.
مدبر با بیان اینکه ایران قرار است وارد قطب جنوب شود، ادامه داد: با توجه به اینکه بزرگ‌ترین مرکز در قطب جنوب متعلق به روسیه است، مسکو و تهران درحال پیشبرد همکاری‌های قابل‌توجهی دراین عرصه هستند.
وی با بیان اینکه حضور ایران در قطب جنوب نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد، عنوان کرد: با توجه به این موضوع، با همکاری تهران و مسکو، ایران می‌تواند از تاسیسات روسیه در قطب جنوب برای پیشبرد فعالیت‌های خود استفاده کند. باید توجه داشت که حضور دراین منطقه ابعاد مختلفی دارد و ایران با حضور در قطب جنوب در رده قدرت‌های برتر جهانی قرار می‌گیرد.
مدبر با تاکید بر اینکه غربی‌ها از این تفاهم‌های ایران و روسیه نگرانند، افزود: فراتر از همکاری‌های دفاعی، مناسبات ترانزیتی دوطرف است که مهم‌ترین بخش آن، کریدور شمال – جنوب است. باید توجه داشت که همکاری‌های ترانزیتی ایران و روسیه علاوه‌بر اهمیت ژئوپلتیکی آن، سود سرشاری را نیز برای دوطرف به‌همراه دارد و به تقویت هرچه بیشتر همکاری‌های منطقه‌ای می‌انجامد.
نظر شما